وبلاگ دكتر علي يگانه

یکی از اهداف بسیار مهم در تعویض مفصل زانو به دست آوردن راستای ایده آل بعد از تعویض مفصل است.راستای ایده‌آل به این معنا که همه بیمارانی که نیاز به تعویض مفصل زانو دارند زانوهای آنها به سمت جلو خمیده شده و بیمار در اثر آرتروز زانو که بافت های نرم شامل عضلات لیگامانها رباط ها یا پوست و غیره را درگیر کرده و یا به دلیل استئوفیتها که در ناحیه مفصل زانو اجازه نمیدهند قادر نیستند زانوی خود را کاملاً صاف کند . که این موضوع بعضا باعث و سوال در بیماران یا افراد دیگر میشود که آیا افزایش قد بعد از تعویض مفصل زانو خواهیم داشت !

...

مثلا تصور کنید بیماری که روی یک تخت نشسته است و هر دو پای خود را دراز کرده و قادر نیست زانوها را به تخته بچسباند بنابراین در این بیماران کاندید تعویض مفصل زانو همواره کمی خمیده رو به جلو می ماند و باعث شده که قد آنها کمی کوتاه تر شود که این موضوع همانطور که گفتیم در نتیجه اتفاقاتی است که بر اثر آرتروز در زانو رخ داده است .

بعد از جراحی تعویض مفصل زانو
بعد از جراحی زانو نه‌ تنها راستای زانو کاملاً اصلاح می‌شود و پا را صاف می‌کنیم بلکه بعد از جراحی نیز در جلسات فیزیوتراپی برای بازتوانی کامل بعد از تعویض مفصل زانو تاکید بسیاری به بیماران می کنیم که هم خودشان در منزل و هم در جلسات  فیزیوتراپی بعد از تعویض مفصل زانو برای بدست آوردن بازتوانی کامل  آنها علاوه بر خم کردن کامل زانو در صاف کردن کامل زانو نیز تلاش زیادی بکنند.

بنابراین آنچه که به صورت افزایش قد بعد از جراحی تعویض مفصل زانو می شنویم به این معنی نیست که مفصل جدید یا همان پروتز که در زانو قرار میگیرد باعث افزایش قد میشود بلکه تنها اصلاح این دفورمیتی است که باعث میشود بیماران از حالت خمیده به صاف تغییر حالت بدهند و بنابراین کمی قد بلند شود.

 که در اینجا کمی علمی تر به آن می پردازیم.

بسیاری از بیمارانی که نیاز به جراحی تعویض مفصل زانو دارند درجاتی از فلکسیون کونتراکچر متوسط دارند که در هنگام جراحی به طور کامل اصلاح می شود.

این دفرمیتی اغلب به دو دلیل است

ناشی از وجود یک مانع از جنس استخوان که به علت  استئوفیت یا خارهای استخوانی که در اثر آرتروز ایجاد شده اند و در ناحیه مفصل زانو مانع باز شدن کامل زانو میشود
ناشی از کونتراکچر بافت نرم اطراف می باشد.

فلکسیون کونتراکچر 

از دست دادن توانایی صاف کردن کامل زانو تا صفر درجه در اثر کوتاه شدن بافت نرم که می‌تواند شامل پوست،تاندون،لیگامانهاویا عضله باشد.

طبیعتاً با اصلاح این دفورمیتی بعد از جراحی زانوها کاملا صاف می شود و بنابراین قد بیمار چند سانت افزایش پیدا میکند.

در پاسخ به سوال بیمارانی که کاندید جراحی تعویض مفصل زانو هستند و در این خصوص سوال می کنند که آیا بعد از جراحی تعویض مفصل زانو پاها کوتاه و بلند می شود باید بگوییم:

زمانی که جراحی تعویض مفصل زانو به بیماری توصیه می شود به این معنی است که آرتروز در حدی شدت دارد که درمان های دارویی یا فیزیوتراپی و یا تزریق داخل مفصل دیگر پاسخگو نیست در نتیجه زمانی که آرتروز در این حد شدید است به علت آسیب هایی که بافت نرم اطراف زانو مثل عضلات ولیگامانها و تاندون ها دارند و همچنین از بین رفتن غضروف زانو در راستای زانو تغییر شکل ایجاد شده و ظاهر زانو به شکل پرانتزی در آمده است.

...

اهداف تعویض مفصل زانو

به دست آوردن راستای ایده آل اندام یکی از اهداف اصلی جراحی تعویض مفصل زانو است که با رسیدن به این هدف می توان موفقیت جراحی و طول عمر تعویض مفصل زانو را پیش‌بینی کرد.پس در نتیجه زمانی که زانو جراحی می‌شود راستای آن اصلاح می‌شود و پا کاملا صاف میشود و در مقایسه با پایی که جراحی نشده و هنوز ظاهر پرانتزی دارد بلندتر میشود.

بنابراین نمی‌توان گفت که کوتاه بلند شدن پاها عارضه جراحی تعویض مفصل زانو است و در صورتی که هر دو زانو همزمان جراحی شود کوتاه و بلند شدن به وجود نخواهد آمد همچنین با جراحی کردن دومین پا هم این موضوع از بین خواهد رفت.

جراحی تعویض مفصل زانو

اگر بیماری قصد جراحی تعویض مفصل زانو دوم را نداشته باشد می‌تواند در پایی که جراحی نشده و کمی کوتاه تر است یک کفی یک تا دو سانتیمتری (با تشخیص پزشک) استفاده کند همچنین اگر بیماری قصد انجام جراحی تعویض مفصل زانوی دوم را داشته باشد تا زمانی که آمادگی لازم برای جراحی دوم را پیدا کند می تواند برای اصلاح این کوتاهی و بلندی از کفی استفاده کند.

پس بیماران باید بدانند که چنین عارضه ای در خصوص تعویض مفصل زانو وجود ندارد و این نگرانی در خصوص کوتاه بلند شدن پاها کاملا بی مورد است.

اکثر بیماران و همراهان آنها بعد از جراحی تعویض مفصل زانو و لگن در خصوص نحوه تغذیه بعد از عمل جراحی زانو برای بیماران به جهت جوش خوردن سریع تر استخوان ها و حفظ استحکام استخوان ها و بازتوانی بیماران  سوال می پرسند. بعد از جراحی زانو و عمل تعویض مفصل لگن به منابعی از موادغذایی احتیاج داریم که به بهبود زخم کمک کند زیرا بهبود سریع تر زخم به کاهش خطر عفونت منجر می‌شود همچنین بعد از جراحی تعویض مفصل به خصوص تعویض مفصل لگن نیاز به استخوان سازی داریم.

موضوعی که تقریباً تمام بیماران بر آن باور دارند این است که مصرف کله پاچه، قلم، پای مرغ و… نقش بسیار مهم و اساسی در جوش خوردن استخوان ها و بازتوانی مفصل ها و حفظ استحکام آنها دارد.باید بگوییم این منابع غذایی نه تنها نقشی در این موضوعات نداشته و هیچگونه منبع علمی تأیید کننده این موضوع نیست بلکه باعث بالا رفتن چربی بیماران و همچنین افزایش وزن آنها می شود لذا به هیچ کدام از بیماران مصرف این غذاها توصیه نمی شود.

...

 

مواد غذایی توصیه شده
منابع غذایی که معمولاً به همه بیماران توصیه می‌کنیم مصرف شیر لبنیات گوشت میوه و سبزیجات است منظور از گوشت هر گونه گوشت قرمز گوشت مرغ و یا ماهی می باشد که بیمار بتواند پروتئین مورد نیاز را از آنها دریافت کند برای بازسازی بافت ها و استخوان ها بعد از انجام عمل های جراحی نیاز به اسیدهای آمینه داریم که می توانیم از طریق مصرف پروتئین(گوشت،مرغ،ماهی) آنها را دریافت کنیم  همچنین نیاز به آنتی اکسیدان داریم که آن را نیز می توان از طریق مصرف میوه و سبزیجات تامین کرد مهمترین آنتی اکسیدان ها ویتامین A,E,C هستند و می توان به جای آنها از کپسول های مولتی ویتامین حاوی این ویتامین ها هم استفاده کرد.

کلسیم مورد نیاز برای استحکام استخوان

همینطور مصرف نوعی اسید چرب به نام امگا ۳ که از طریق مصرف گوشت ماهی قابل دریافت است و همچنین می توان از طریق کپسول های امگا ۳ یا کپسولهای روغن ماهی نیز آن را تامین کرد. وکلسیم مورد نیاز را نیز از طریق مصرف شیر و لبنیات جبران میکنیم و یا باز هم می توانیم از طریق کپسول های خوراکی کلسیم جبران کنیم.

بنابراین بعد از جراحی نیازی به پرخوری و مصرف زیاد غذا نیست و همینطور مصرف کله پاچه، قلم،پای مرغ و… که با توجه به چربی زیاد باعث افزایش وزن شده و هیچ تائید علمی مبنی بر اثر مستقیم آنها وجود ندارد توصیه نمیشود .

تغذیه مناسب بعد از جراحی

وزن کمتر همواره ایده آل است به خصوص بعد از جراحی تعویض مفصل زانو و لگن همواره به بیماران توصیه می‌شود که بعد از یک دوره یک تا دو ماه بعد از جراحی وزن خود را کاهش بدهند پس در نتیجه می توانند با کم کردن منابع چربی و  کربوهیدرات ها و جایگزین کردن منابع فوق هم بازسازی بافت ها و هم  بازسازی زودتر  زخم و حفظ استحکام استخوان و سایر مفاصل و همچنین بازسازی استخوان ها را تسریع کنند.

با مصرف مواد غذایی ذکر شده نه تنها به بهبود زخم جراحی و جوش خوردن استخوان کمک میکنیم بلکه شاهد افزایش وزن نیز نخواهیم بود.

اصلاح سبک زندگی
یکی از مهمترین کارها برای حفظ سلامت مفاصل زانو و بهبود عملکرد آنها اصلاح سبک زندگی است اصلاح سبک زندگی یا لایف استایل به این معنی است که برخی از عادت های روزمره را که در زندگی همه ما به صورت روتین انجام می شود کنار بگذاریم و بعضی عادت ها را در زندگی روزمره خود بگنجانیم که در ادامه به تفصیل راجع به آن صحبت خواهیم کرد.

...

استفاده از توالت فرنگی
استفاده از توالت فرنگی به جای استفاده از توالت ایرانی بسیار مفید خواهد بود به این دلیل که هنگام استفاده از توالت ایرانی مجبور به خم کردن مفاصل تا آخرین حد آنها هستیم که در این حالت برای لحظاتی خونرسانی به سر مفاصل مختل می شود که این برای سلامت مفاصل اصلا خوب نیست که ادامه این روند یکی از دلایل تعویض مفصل در آینده است. به این دلیل استفاده از توالت فرنگی توصیه می شود که در آن حداقل خم شدن در مفاصل اتفاق می افتد.با اصلاح این عادت می توانیم کمک بسیار بزرگی به اصلاح سبک زندگی خود و همینطور به بهبود عملکرد مفاصل و حفظ سلامت مفاصل بکنیم.

بالا و پایین رفتن از پله
بالا و پایین رفتن زیاد از پله برای مفاصل زانو بسیار مضر می باشد ، برخی از بیماران سوال می پرسند که حداکثر چه مقدار بالا و پایین رفتن از پله ها توصیه می شود این موضوع موضوعی نیست که بتوان با دقت به آن پاسخ داد و اینکه بگوییم مثلاً این تعداد پله مفید است و این تعداد پله مضر است در حالت کلی بالا و پایین رفتن از پله هر چه کمتر باشد بهتر است و چه بهتر که کلا پله حذف شود.

برای خواندن نماز حتما از صندلی استفاده کنید و یا اگر حرکاتی شبیه به نماز انجام می شود مثلا ورزش‌هایی مثل یوگا برای سلامت مفاصل اصلاً مناسب نیستند.
راه رفتن روی سطوح شیبدار و یا روی سطوح ناهموار مثل کوهنوردی اصلا برای سلامت مفاصل توصیه نمی شود.پوشیدن کفش پاشنه بلند نیز به بیماران توصیه نمی شود و بهتر است از کفش های مناسب تری استفاده کنند.
کاهش وزن به طور چشمگیری به کاهش درد در بیماران مبتلا به آرتروز کمک می‌کند و همچنین کاهش وزن باعث بهبود عملکرد مفاصل و حفظ سلامت آنها می‌شود و اولین توصیه برای همه افراد کاهش وزن و حفظ وزن ایده آل است.

نرمش های مناسب برای سلامت مفاصل زانو

یکی از مهم ترین نرمش ها برای حفظ سلامت مفاصل زانو انجام نرمش QE یا quadriceps exercise  است که به راحتی قابل گنجایش در برنامه روزمره همه افراد است و می‌توان این نرمش را در حالت خوابیده و یا ایستاده در طول روز انجام داد و بهتر است این نرمش روزانه بین ۵۰ تا ۱۰۰ بار انجام شود.

داروهای غضروف ساز می توانند کمک کننده باشند اما الزامی نیست که این داروها حتما در یک دوره و حتما در یک ساعت خاص روزانه مصرف شود و می توان این داروها را به صورت آن اند اف یا گاهی بخورید و گاهی نخورید مصرف کنید.

نحوه نشستن صحیح

نشستن به صورت دو زانو و یا چهار زانو بسیار مضر است به همان دلیلی که در اولین پاراگراف در مورد توالت ایرانی ذکر شد در این مورد هم نشستن روی زمین نشستن به صورت دو زانو یا چهار زانو اصلاً توصیه نمی شود.

http://draliyeganeh.com/

به طور معمول بيماران يك روز قبل از عمل جراحي تعويض مفصل زانو در بيمارستان بستري مي شود به جهت بررسي از لحاظ قلبي انجام آزمايشات روتين دريافت داروهاي لازم پيش از جراحي و عكس برداري هاي لازم . دوره نقاهت تعويض مفصل زانو كه بعد از انجام عمل تعويض مفصل زانو شروع مي شود دو روز مي باشد كه در بيمارستان خواهند بود بعضي از بيماران مستقيماً به بخش منتقل مي‌شوند و بعضي از بيماران با تشخيص پزشك جهت مراقبت هاي ويژه به اي سي يو منتقل مي‌شوند و سپس روز بعد به بخش منتقل مي شود.

...

دوره نقاهت عمل 
در طي روزهاي بستري بعد از جراحي تعويض مفصل زانو در بيمارستان مرتبا احوالات بيمار به پزشك گزارش شده و داروهاي لازم مسكن و ساير داروهاي ملزم را دريافت مي نمايد.فرداي عمل يك فيزيوتراپيست داخل بخش مي آيد و به بيمار كمك مي كند تا با واكر از تخت پايين بيايد و شروع به راه رفتن كند و همچنين در بيمارستان و در حالت خوابيده روي تخت زانو را  خم و راست مي كنند.

دوره نقاهت تعويض مفصل زانو
يعني از فرداي عمل بيمار ميتواند به كمك واكر در بيمارستان شروع به راه رفتن كند ولي فيزيوتراپي دو هفته بعد از جراحي شروع مي شود.در طي دو هفته اول پس از عمل جراحي تعويض مفصل زانو بيمار آنتي بيوتيك مصرف مي كنند داروي ضد لخته مصرف مي كند داروي خواب آور و همينطور داروي مسكن و لازم است زانوبند داشته باشد و براي راه رفتن از واكر استفاده كنند و مي تواند با پانسمان ضد آب حمام كند.

دوره نقاهت جراحي زانو

در جراحي زانو دوره نقاهت طولاني نخواهيم داشت اما بيمار تا يك الي دو ماه بعد از جراحي همچنان احساس درد مي كند به همين جهت به بيماران توصيه مي‌كنيم كه از مصرف مسكن و داروي خواب آور پرهيز نكنند.

و لازم است بيماران بدانند كه بعد از عمل جراحي تعويض مفصل زانو به هيچ وحه نياز نيست كه بيمار مدتي در بستر بماند و استراحت مطلق كند و فرداي عمل از تخت پايين مي آيد مي تواند راه برود و مي تواند دستشويي برود و لذا نياز به بستري بودن طولاني مدت در بيمارستان و يا در بستر بودن در منزل نمي باشد.